Kedilerin temel özellikleri her ne kadar benzerlikler gösterse de, köpeklerden farklıdır.
Bu özelliklerin bazıları şöyle sıralanabilir:
|
- |
Kediler daha az ve daha seyrek yem tüketirler. |
|
- |
Daha temiz ve daha sessiz olup komşuları rahatsız etmezler. |
|
- |
Bakım ve beslenmesi daha kolaydır. |
|
- |
Psişik hastaların iyileştirilmesinde ve |
|
- |
Ev, dükkan gibi yerlerde sıçan kontrolünde kullanılırlar. |
Genel/Temel Beslenme İlkeleri
Kediler kuru, çöl benzeri alanlarda yaşamını yüzyıllardır devam ettiren yalnız avcılardır. Kediler gün boyunca ve geceleri, 10 ile 20 arasında küçük öğün tüketmek üzere evrim geçirmiş canlılardır. Her ne kadar köpek ve kediler etçil hayvan olarak sınıflandırılsalar da, bunlardan gerçek etçil olan kedilerdir. Kediler yaşamak için mutlak suretle hayvansal kökenli yem hammaddelerine ihtiyaç duyar. Bu durum özellikle taurin, A vitamini ön maddesi ve araşidonik asit gibi gereksinimlerden kaynaklanmaktadır. Bu maddelerin tamamı hayvansal dokularda bulunmaktadır. Ayrıca kedilerin protein gereksinimi köpeklere göre daha yüksek olup bu durum büyük olasılıkla kedilerin protein depolama mekanizmalarının gelişmemiş olması ve bu ihtiyaçlarının sürekli yenilenmesi durumundan kaynaklanmaktadır. Dişi kediler 2.5-3 erkekler ise 3.5-6 kg ağırlıktadır. Ortalama ömürleri 12 yıl, gebelik süreleri de 56–71 gün kadar olup dişiler yılda 2 kez doğum yaparlar. İlk doğumda 1–2, sonrakilerde 3–6 adet kadar yavru verirler.
Kedilerin beslenme ilkeleri ve alışkanlıkları şöyle sıralanabilir:
|
- |
Ergin kediler, ilke olarak sabah ve akşamları ana, öğlenleri de ara öğünler olmak üzere günde üç kez beslenirler. Öğün sayısının bire indirilmesi oburluğa yol açabilir. |
|
- |
Kediniz için sabit ve uygun bir yer ayırarak, mamasını rahatsız olmadan tüketmesine yardımcı olun. Öğünün tüketilmesi için yaklaşık 5 dakikalık bir süre yeterli olacaktır. |
|
- |
Kediniz için soğuk fayans üzeri uygun bir yer değildir. Mama kabının altına yıkanabilir, uygun bir malzeme veya kalın gazeteler serilmesi doğru olacaktır. Mama kabı ve tuvalet yerleri, giriş-çıkışı kolay olan alanlarda hazırlanmalıdır. |
|
- |
Eğer kediniz mamasının bir kısmını ailenin bir odasına taşıyorsa, kapıları kapatıp onun mutfakta beslenmesini sağlamalısınız. |
|
- |
Her gün iki kez taze su verilmeli çiçeklerinize zarar vermemesi için bir saksıya çayır/çimen ekebilirsiniz. |
|
- |
Derin dondurucudan veya buzdolabından çıkarılan yiyecekler ile taze hazırlanan sıcak yiyecekler el sıcaklığına getirildikten sonra verilmelidir. İlke olarak bu tür beslemenin kuru tam mamalar veriliyorsa terkedilmesi doğrusudur. Bu tür uygulamalar düzgün yapılmazsa kedinizin midesi duyarlı olduğu için, özellikle soğuk yiyecekler bir takım sıkıntılara (mide-bağırsak krampları, hatta kusma gibi) yol açabilir. |
Kediler (a) ad libitum, (b) zamanı veya (c) miktarı sınırlanan yemleme yöntemleri ile beslenebilirler. Kedilere verilecek diyetin miktarı ve nitelikleri, (a) hayvanın gelişme dönemi ve (b) fizyolojik durumu ile (c) diyetin kimyasal bileşimi gibi faktörlere göre değişir.
Yavru Kedilerin Beslenmesi
Gözleri kapalı ve yaklaşık 115 g ağırlığında doğan kedi yavrularının gözleri ikinci hafta başlarında açılır. İlk gün analarını 10–12 kez emerler. Yavrular 4 haftalık olduklarında Reflex® kitten’a alıştırılabilirler ve 7 haftadan sonra analarından ayrılırlar. Sütten kesme sırasında, anneye verilen yiyecekler uygun boyutlara getirilerek yavruya da verilebilir. Bu arada 2 öğün önüne süt konabilir. Bir başka uygulama da kuru mamanın 1-2 hafta ıslatılarak verilmesidir. Bu amaçla, 1.5 fincan kadar Reflex® kitten 30 mI ılık su ile ıslatılabilir. Böylelikle sağlıklı yavrular günlük 10-15 g kadar ağırlık artışı sağlayabilirler. İyi gelişen yavrular bir hafta sonunda doğum ağırlığının iki katına erişirler. Büyüme hızı ilk 3–4 aylar içinde hızlı, daha sonra ise yavaştır. Ergin (15 aylık) kedilerden dişiler 2.75, erkekler ise 3.2 kg kadar ağırlığa erişirler.
Öksüz yavrular yapay olarak beslenirler. İlk hafta 8 kez, 2–3 haftalar arasında 5–6 kez, sütten kesinceye değin 4 kez süt verilebilir. Bu amaçla aşağıdaki gibi bir karışımdan yararlanılabilir (Çizelge 3).
Çizelge 3. Kedi yavruları için yapay süt örneği
|
İnek sütü, %1 yağlı |
600 ml |
|
Yumurta sarısı |
20 g |
|
Yağsız peynir |
190 g |
|
Yağsız sığır eti |
90 g |
|
Soya yağı |
30 g |
|
Vitamin karışımı |
10 g |
|
Bileşimi: % 35 ham protein, % 20–25 ham yağ, % 1.2-1.4 Ca |
|
Ergin Kedilerin Beslenmesi
Kediler, azar azar yer ve içerler. Önlerinde sürekli yiyecek bulduklarında günlük öğün sayısı 16’ya kadar çıkabilir. Hareket ve dışarıda dolaşma fırsatı verilirse düzenli yemeyi öğrenirler ve formda kalırlar. Ancak, 2–3 gün aç kalırlarsa veya sevdikleri yiyecekler verildiğinde, kolayca oburluk eğilimi gösterebilirler. Yine, kuru mamadan sonra konserve mama verilmesi fazla tüketime, fazla tüketim de sindirim sistemi bozuklukları gibi olumsuzluklara yol açabilir. Böyle durumlarda az, fakat sık aralıklarla mama verilmesi gerekmektedir.
Ergin kediler konserve mamaları tercih ederlerse de kuru mamalar serbest yedirmeye daha elverişlidir. Birim hacimlerinde daha fazla besin maddesi içerir ve hammadde çeşitlilikleri daha fazla olduğu için beslenme gereksinimlerinin sağlanmasında dengeli özelliklere sahiptir.
Kedilerde yem tüketimini çeşitli faktörler (mamanın kokusu, kıvamı ve tadı, gürültü, ışık, mama kapları. insan veya başka hayvanların varlığı, hastalık gibi) etkiler. Mamanın sınırlı düzeyde verilmesi, kedinin daha sağlıklı ve coşkulu olmasına yardım eder. Günlerini daha çok yatarak geçiren bu hayvanların enerji ihtiyaçları da düşüktür. Kedinin iştahı doğrultusunda değil gereksinimleri doğrultusunda beslemeniz doğrusudur, aksi durumda şişmanlama (obezite) eğilimi görülür.
Gebe ve Emziren Kedilerin Beslenmesi
Gebeliğin ilk haftasından sonra kediler kilo almaya başlar, 9. hafta sonunda ağırlıkları yaklaşık %32-39 artar. Günlük enerji ihtiyaçları gebeliğin 4. haftasında yaklaşık %40, 7-8. haftasında %70 oranında artar.
Doğum sırasında tek yavrusu olan dişiler %26.4 iki yavrusu olanlar ise %52 kadar ağırlık yitirirler. Ortalama 4-8 hafta süren emzirme döneminde kediler, yavru sayısına bağlı olarak, 2-3 kat kadar daha fazla yem tüketirler. Ancak yem ve enerji tüketimi ne kadar artırılırsa artırılsın, ihtiyaç tam karşılanamadığı için bu dönemde ağırlık kaybederler. Bu nedenle, gebelik döneminde kedilerin enerji depolamaları gerekir.
● Reflex® kedi gibi kaliteli mamalar öngörülen miktarlarda ve öğünlerde verilmeli,
● Mama, hayvanın gelişme dönemi ve fizyolojik durumuna (gebelik, emzirme) uygun olarak seçilmeli,
● Mamaya ek olarak katkı yapılmamalı,
● Kedilere köpek maması verilmemeli,
● Obezite sorunu olmadıkça, günlük mama miktarı sınırlandırılmamalı.
Gebelik ve emzirme dönemlerinde ihtiyaçların karşılanması için diyetin daha kaliteli olması, kuru maddede en az %10 yağ, %30 protein bulunması gerekir. İhtiyaçlar, kaliteli ve dengeli mamaların yedirilmesi ile karşılanabilir. Hayvanlara serbest miktarda diyet verilmesi gerekir. Kedilerin beslenmesinde temel ilkeler şöyle özetlenebilir:
