Kedilerde Koronavirüs
Koronavirüs, birçok farklı hayvan türünde bulunabilen virüsler ailesine aittir. SARS-CoV-2 adı verilen koronavirüs, insanlarda COVID-19 olarak bilinen hastalığa neden olurken kedilerde de farklı tipte koronavirüsler bulunabilir. Bir kedinin ne tür koronavirüs olabileceğini ve kedinizi güvende tutmak için neler yapabileceğinizi bilmek önemlidir. İşte kedilerdeki koronavirüsler hakkında bazı temel bilgiler:
- Feline Enterik Koronavirüs (FECV): Bu tip koronavirüs, kedilerin bağırsaklarında enfeksiyona neden olur. Genellikle belirti göstermezler ve çoğu zaman hafif bir ishal ile sınırlı kalır. FECV, birçok kedide bulunan yaygın bir virüstür.
- Feline Coronavirus (FCoV): Bu, kedilerdeki koronavirüslerin ana türlerinden biridir. FCoV, bağırsakları etkileyen bir virüstür ve birçoğu semptom göstermez. Ancak bazı kedilerde bu virüs mutasyona uğrayarak Feline İnfeksiyöz Peritonit (FIP) adı verilen ciddi bir hastalığa yol açabilir.
- Feline İnfeksiyöz Peritonit (FIP): FIP, FCoV’un mutasyona uğraması sonucu ortaya çıkar ve ölümcül olabilir. Bu hastalık, vücutta inflamasyona neden olur ve iç organların enfekte olmasına yol açar. FIP’nin tedavisi yoktur ve kediler için genellikle ölümcüldür.
Kedilerdeki koronavirüsler, insanlarda görülen SARS-CoV-2 gibi zoonotik (hayvanlardan insanlara veya insanlardan hayvanlara doğal koşullar altında bulaşabilen hastalık) olmayan virüslerdir, yani insanlara bulaşma riskleri düşüktür. Ancak evcil kediler, COVID-19 pozitif bir kişiyle temas ettiğinde virüsü taşıyabilirler ancak semptom göstermezler veya hafif semptomlarla geçirirler.
Kedilerinizin sağlığı için veterinerinizle düzenli olarak iletişimde olmalı ve aşılarına, iç-dış parazit kontrollerine, hijyenik koşulların sağlanmasına ve uygun beslenmeye dikkat etmelisiniz. Ayrıca, özellikle FIP gibi ciddi hastalıkların belirtilerini gösteren bir kediniz olduğunda derhal veterinerinize başvurmalısınız.
Feline Koronavirüs İnsanlara Bulaşır Mı?
Feline koronavirüsler (örneğin, Feline Enterik Koronavirüs – FECV veya Feline Coronavirus – FCoV), genellikle kedilerin bağırsaklarında enfeksiyona neden olan virüslerdir ve insanlara bulaşma riski düşüktür. Bu tür koronavirüslerin genellikle kediler arasında yayıldığına dair kanıtlar vardır ancak insanlar için büyük bir tehdit oluşturmazlar.
Öte yandan, SARS-CoV-2 adı verilen koronavirüs, insanlar arasında ciddi bir salgına neden olan ve COVID-19 olarak bilinen hastalığa yol açan bir türdür. SARS-CoV-2’nin kedilere veya diğer evcil hayvanlara insanlardan bulaşma riski çok düşüktür. Ancak nadir durumlarda, enfekte bir kişi tarafından temas yoluyla evcil hayvanlara geçebilir. Bu nedenle, COVID-19 pozitif bir kişi evcil hayvanı ile temas etmemeli veya bakımını yaparken uygun hijyen önlemlerini almalıdır.
Genel olarak feline koronavirüsler, insanlara bulaşma riski taşımaz ve SARS-CoV-2 gibi diğer koronavirüsler, kedilere veya diğer evcil hayvanlara nadiren bulaşır. Ancak enfekte bir kişiyle temas halinde olmanın uygun hijyen önlemleri alınması önemlidir, böylece herhangi bir olası bulaşma riski en aza indirilir.
COVID-19 ve Hayvanlar
COVID-19 için pozitif test edilen bazı hayvan vakaları olmasına rağmen virüsün hayvanlar üzerinde büyük bir etkisi olduğu görülmemektedir. Şu anda hayvanların COVID-19’u insanlara aktarabileceğine dair bir kanıt yoktur.
ABD vakaları:
- New York’ta bir kaplan ve aslan, Nisan 2020
- New York’ta iki yerli kedi, Nisan 2020
- Kuzey Carolina’da bir köpek, Nisan/Mayıs 2020
Diğer ülkeler:
- Hong Kong’da iki köpek, Mart 2020
- Belçika’da bir kedi, Mart 2020
- Hollanda’da iki vizon çiftliği, Nisan 2020
- Fransa’da iki yerli kedi, Mayıs 2020
- İspanya’da yerli bir kedi, Mayıs 2020
- Almanya’da yerli bir kedi, Mayıs 2020
- Hollanda’da bir köpek ve kedi, Mayıs 2020
- Rusya’da bir kedi, Mayıs 2020
Bu hayvanlardan bazıları hastalandı. Çoğu vakanın insanlardan bulaşmış olduğuna inanılıyor. Şimdiye kadar, hayvanların COVID-19’u insanlara yayabileceğine dair bir kanıt bulunmuyor.
Kedilerde Koronavirüs Belirtileri
- İshal (Koronavirüs, bir kedide nadiren ciddi ishale neden olabilir ancak FIP ile ilişkili tür değilse çoğunlukla çok hafif bir formdur.)
- Şişirilmiş karın
- Nefes almada zorluk
- Letarji
- Kilo kaybı
- İştahsızlık
- Cildin ve/veya gözlerin sararması
- Artan susuzluk
- Artan idrara çıkma
- Kusma
Kedilerde Koronavirüs Teşhisi
Kedilerde koronavirüs teşhisi genellikle veterinerler tarafından yapılır. Kedinizin koronavirüs taşıyıp taşımadığını veya enfekte olup olmadığını belirlemek için veteriner, aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:
- Klinik Muayene: Veteriner, kedilerin genel sağlık durumunu değerlendirecek ve semptomları inceleyecektir. Koronavirüs enfeksiyonu semptomsuz olabileceği gibi hafif ishal gibi belirtiler de gösterebilir.
- Dışkı Testi: Veteriner, kedilerin dışkı örneklerini inceleyerek koronavirüsün genetik materyalini tespit etmek için dışkı testleri yapabilir. Bu testler, Feline Enterik Koronavirüs’ü (FECV) teşhis etmeye yardımcı olabilir.
- Kan Testi: Veteriner, kan örnekleri alarak bazı kan testleri yapabilir. Kan testleri, Feline İnfeksiyöz Peritonit (FIP) gibi daha ciddi bir koronavirüs hastalığını teşhis etmeye yardımcı olabilir. Ancak FIP’nin kesin bir teşhisi genellikle karmaşıktır ve veterinerler, semptomlar, kan testleri ve bazen biyopsi sonuçlarına dayanarak teşhis koymaya çalışırlar.
- İdrar Testi: Bazı durumlarda idrar testleri de kullanılabilir. Bu testler, böbrek fonksiyonunu değerlendirmek için yapılabilir.
Kedilerde Koronavirüs Tedavisi
Kedilerde koronavirüs (örneğin, Feline Enterik Koronavirüs – FECV veya Feline Coronavirus – FCoV), genellikle semptomsuz veya hafif ishal gibi hafif semptomlara neden olur ve spesifik bir tedavi gerektirmez. Bu tür koronavirüs enfeksiyonları, çoğu durumda kedilerin kendi bağışıklık sistemleri tarafından kontrol altına alınır ve iyileşir.
Ancak, Feline İnfeksiyöz Peritonit (FIP) gibi daha ciddi bir hastalığın belirtileri gösteren bir kediniz varsa bu durumun tedavisi daha karmaşık olabilir. FIP, FECV’nin mutasyona uğraması sonucu ortaya çıkar ve iç organlarda ciddi iltihaplanmaya yol açar. Maalesef, FIP’nin kesin bir tedavisi yoktur ve çoğu zaman ölümcüldür. Veterineriniz, semptomları hafifletmeye ve kedinizin rahatlamasına yardımcı olabilecek tedavileri önerebilir ancak FIP’yi tamamen iyileştirmek mümkün değildir.
Kedilerde Koronavirüs Nasıl Önlenir?
- Veteriner Kontrolleri: Kedinizi düzenli olarak veteriner kontrolüne götürün. Veteriner, kedilerin aşılarını güncellemek ve sağlık durumlarını izlemek için önemlidir.
- Temizlik: Kedi tuvaletini düzenli olarak temizleyin ve dezenfekte edin. Kedi tuvaleti kumunu sık sık değiştirin.
- Kedi Yiyecekleri ve Su Kabı: Kedi yiyecek ve su kaplarını her gün temizleyin ve doldurun. Temiz su temin etmek kedilerin sağlığı için önemlidir.
- İç ve Dış Parazit Kontrolü: Kedinizin iç ve dış parazitlerden korunması için veterinerinizin önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanın.
- Kedileri Karantinaya Alın: Eğer evinize yeni bir kedi getiriyorsanız veya kediniz bir hastalık geçirdiyse veterinerinizin önerdiği şekilde karantina önlemleri alın.
- Temas Önlemleri: COVID-19 veya diğer hastalıkların bulaşma riskini en aza indirmek için enfekte insanlardan veya diğer hayvanlardan uzak durun. Eğer COVID-19 pozitif bir kişi, evcil hayvan ile temas ediyorsa uygun hijyen önlemleri almalıdır.
- Aşılama: Veterinerinizin önerdiği aşıları yaptırın. Özellikle feline panleukopeni, kuduz ve diğer bulaşıcı hastalıklara karşı aşılar önemlidir.
- Beslenme: Kedinizin sağlığı için dengeli ve uygun bir diyet sağlayın. Kaliteli kedi maması kullanın ve aşırı beslenmeyi önleyin.
- İzolasyon: FIP gibi ciddi hastalık belirtileri gösteren bir kediniz varsa diğer kedilerden izole edin ve veterinerinizin önerdiği önlemleri alın.
- Kedileri Sterilize Edin: Kedilerinizi sterilize ettirerek istenmeyen üreme ve bulaşıcı hastalıkların yayılma riskini azaltabilirsiniz.
Kedinizin sağlığını korumak için veterinerinizin önerilerini ve yönergelerini takip etmek önemlidir. Ayrıca, hijyen ve temizlik önlemlerine dikkat ederek kedilerinizin sağlığını koruyabilirsiniz.
